Nguyên nhân
Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn không di chuyển vào đúng vị trí trong bìu trước khi sinh (Bìu là túi da treo bên dưới dương vật). Thông thường chỉ một tinh hoàn bị ảnh hưởng khi có triệu chứng tinh hoàn ẩn.
Tinh hoàn hình thành trong bụng trong quá trình phát triển của thai nhi. Trong vài tháng cuối cùng của bào thai, tinh hoàn dần dần đi xuống từ ổ bụng qua ống bẹn vào bìu. Đối với các bé bị tinh hoàn ẩn, quá trình di chuyển đó dừng lại hoặc trì hoãn.
Nhìn chung, tinh hoàn ẩn không quá phổ biến ở trẻ sơ sinh, nhưng thường gặp nhiều hơn ở các bé trai sinh non. Trong vòng vài tháng đầu đời của trẻ, tinh hoàn chưa di chuyển đến vị trí thích hợp. Nếu sau đó tinh hoàn vẫn ở lạc chỗ, thì cần phẫu thuật tinh hoàn ẩn để đưa tinh hoàn vào trong bìu.
Triệu chứng
Không nhìn thấy tinh hoàn trong bìu là dấu hiệu chính của tinh hoàn ẩn.
Nếu con trai bạn có một bên tinh hoàn không to, bác sĩ có thể đề nghị một số chẩn đoán để xác định tình trạng bệnh:
Nội soi ổ bụng
Một ống nhỏ có chứa máy ảnh đi vào bụng của em bé thông qua một vết rạch nhỏ. Nội soi ổ bụng được thực hiện để xác định vị trí của tinh hoàn trong ổ bụng. Nội soi ổ bụng có thể cho thấy không có tinh hoàn hoặc một phần nhỏ còn sót lại của mô tinh hoàn không hoạt động. Phần mô này sau đó sẽ bị loại bỏ.
Mổ hở
Một số trường hợp yêu cầu bác sĩ thăm dò trực tiếp vùng bụng hoặc bẹn thông qua một vết rạch lớn. Trường hợp này gọi là mổ hở.
Sau khi sinh, nếu bác sĩ không phát hiện được tinh hoàn trong bìu, họ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để xem liệu em bé có tinh hoàn hay không hay là do tinh hoàn bị lạc chỗ. Em bé không có tinh hoàn sẽ gây ra các vấn đề y tế nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị.
Phẫu thuật
Tinh hoàn ẩn thường được điều chỉnh bằng phẫu thuât. Bác sĩ phẫu thuật cẩn thận nắn tinh hoàn vào bìu và khâu nó vào vị trí chính xác. Thủ thuật này có thể được thực hiện bằng nội soi hoặc mổ hở. Quyết định phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như sức khoẻ và mức độ phức tạp của thủ thuật. Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật tinh hoàn ẩn khi cháu bé từ 6 – 12 tháng tuổi.
Trong một số trường hợp, tinh hoàn kém phát triển, có mô bất thường hoặc chết. Bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ mô tinh hoàn này.
Sau khi phẫu thuật, bác sĩ sẽ kiểm tra tinh hoàn thường xuyên để xem nó có tiếp tục phát triển, hoạt động bình thường và giữ nguyên vị trí hay không. Các phương pháp để kiểm tra có thể gồm siêu âm bìu, kiểm tra nồng độ hormone.
Điều trị hormone
Điều trị bằng hormone bao gồm việc tiêm gonadotropin màng đệm ở người (HCG). Hormone này có thể khiến tinh hoàn di chuyển đến bìu của bé trai. Điều trị bằng hormone thường không được khuyến khích vì nó kém hiệu quả hơn nhiều so với phẫu thuật.
Không nên thực hiện phẫu thuật tinh hoàn ẩn trước 6 tháng tuổi, vì tinh hoàn có thể đi xuống một cách tự nhiên trong vài tháng đầu đời. Các nghiên cứu uy tín khẳng định rằng nên phẫu thuật trong khoảng thời gian từ 6 đến 12 tháng tuổi. Độ tuổi này có thể tối ưu hoá khả năng sinh sản và bảo vệ chống lại bệnh tinh hoàn ác tính ở trẻ em mắc chứng tiểu đường. Càng chậm trễ phẫu thuật, các biến chứng càng có nguy cơ xảy ra cao hơn.
Trong 24 giờ đầu sau khi phẫu thuật tinh hoàn ẩn, bé sẽ cảm thấy đau và khó chịu tại vị trí phẫu thuật. Điều này là bình thường. Bạn nên khuyến khích con làm những điều sau để bé phục hồi nhanh chóng và giảm nguy cơ biến chứng có hại:
- Chơi và đọc sách cùng bé để bé phân tán sự tập trung khỏi cơn đau.
- Khuyến khích con uống nhiều nước.
- Mặc quần áo, tã lót rộng rãi.
- Không sử dụng đồ chơi ngồi trong 2 – 5 tuần sau phẫu thuật.
- Cho bé nghỉ ngơi tại nhà vài ngày trước khi quay lại nhà trẻ.
Các tác dụng phụ và biến chứng có thể xảy ra sau khi phẫu thuật tinh hoàn ẩn là:
- Chảy máu, sưng tấy hoặc bầm tím nơi vết mổ.
- Vết thương bị nhiễm trùng.
- Tinh hoàn di lệch lên háng.
- Thiếu nguồn cung cấp máu ở vị trí tinh hoàn mới, dẫn đến teo tinh hoàn. Đây là biến chứng thường xảy ra nhất khi phẫu thuật.
- Tổn thương ống dẫn tinh, làm tinh dịch khó đi qua sau này.
Hãy cảnh giác với các dấu hiệu nhiễm trùng sau phẫu thuật:
- Đau nhiều và không giảm khi uống thuốc giảm đau từ bác sĩ.
- Sốt cao từ 38°C trở lên.
- Vị trí phẫu thuật bị viêm, đỏ hoặc nóng hơn vùng xung quanh.
- Chảy dịch hoặc mủ từ vị trí phẫu thuật.
Nếu có một trong các dấu hiệu trên, hãy liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt.
Nếu không được điều trị, nam giới có 2 tinh hoàn ẩn sẽ không thể có con. Nam giới có 1 tinh hoàn ẩn vẫn có thể có con nhưng khả năng sinh sản của họ thấp hơn bình thưởng 50%. Nếu phát hiện và làm phẫu thuật tinh hoàn ẩn sớm, khả năng sinh sản của bé trai sau này sẽ được hồi phục đáng kể. Thậm chí khả năng sinh sản trở lại mức bình thường như những đứa trẻ khác.
Phẫu thuật tinh hoàn ẩn sớm có thể có kết quả tốt hơn phẫu thuật khi bé trai đã lớn. Ví dụ, những bé trai được phẫu thuật khi 2 tuổi sẽ có khả năng sinh sản cao hơn khoảng 5 lần so với khi bé 13 tuổi.
Tinh hoàn ẩn là tình trạng tinh hoàn không di chuyển vào đúng vị trí sau khi sinh. Nội soi hoặc mổ hở có thể giúp chẩn đoán tình trạng này. Bé trai từ 6 – 12 tháng tuổi là độ tuổi thích hợp để làm phẫu thuật. Bé sẽ đau và cần sự quan tâm của cha mẹ sau khi phẫu thuật. Phụ huynh cần lưu ý và theo dõi các dấu hiệu bất thường ngay tại vị trí mổ. Phẫu thuật tinh hoàn ẩn có tỉ lệ thành công cao, có thể cải thiện đáng kể khả năng sinh sản của bé nam khi lớn lên. Các bậc phụ huynh nên đồng hành cùng con và gọi cho bác sĩ khi thấy dấu hiệu bất thường.